Xét nghiệm ký sinh trùng trong máu

Bệnh ký sinh trùng là một chứng bệnh nhiễm trùng gây ra hoặc bị truyền nhiễm bởi ký sinh trùng. Bệnh ký sinh trùng có thể ảnh hưởng thực tế đến tất cả các sinh vật sống, bao gồm cả người, thực vật và động vật có vú. Theo thống kê, bệnh ký sinh trùng chiếm khoảng 14 triệu ca tử vong mỗi năm, chiếm 25% tỷ lệ tử vong toàn cầu – một trong bốn nguyên nhân tử vong toàn cầu theo Tổ chức Y tế Thế giới.

Một số bệnh ký sinh trùng mà con người thường mắc như giun đũa, giun móc, giun kim, sán chó, bệnh giun lươn,… Có khá nhiều phương pháp để chẩn đoán bệnh ký sinh trùng như soi phân, chẩn đoán hình ảnh, xét nghiệm ký sinh trùng trong máu, xét nghiệm sán chó,…

Ấu trùng sán chó di chuyển dưới da

1. Nguyên nhân của các bệnh gây ra do ký sinh trùng?

Ký sinh trùng thường có ở trái cây và rau sống, thức ăn nhanh, thực phẩm tái hoặc các món ăn sống như sushi, sashimi. Ngoài ra vật nuôi cũng là một yếu tố gây bệnh nguy hiểm khác đối với con người.

Những loại ký sinh trùng này thường xâm nhập vào cơ thể qua da, miệng và niêm mạc. Ký sinh trùng gây ra dị ứng, làm giảm sức đề kháng của cơ thể, khiến cho cơ thể dễ nhiễm bệnh và mắc các bệnh mãn tính. Nếu ký sinh trùng xâm nhập cơ thể trong một thời gian dài, thì các cơ quan cùng toàn bộ hệ miễn dịch trong cơ thể sẽ yếu đi trầm trọng.

2. Triệu chứng nhiễm ký sinh trùng:

– Suy giảm miễn dịch. Khi bệnh nhân mắc bệnh ký sinh trùng sẽ ảnh hưởng đến hệ miễn dịch, giảm sự tổng hợp các globulin miễn dịch A. Các triệu chứng đầu tiên là mệt mỏi, trầm cảm, không tập trung và trí nhớ kém. Thiếu hụt các chất dinh dưỡng trong cơ thể là do khó khăn trong việc đồng hóa protein, chất béo, carbohydrates và đặc biệt là vitamin A và B12.

– Bệnh nhân sẽ gặp các phản ứng dị ứng. Ký sinh trùng có thể gây ra rối loạn chức năng đường tiêu hóa, gây ra dị ứng.

– Các vấn đề về da. Ký sinh trùng trong đường ruột thường gây phát ban, exzama và các vấn đề về da khác.

– Nghiến răng khi đi ngủ, một căn bệnh thường đi kèm do nhiễm ký sinh trùng.

– Đau khớp và cơ bắp được gây ra bởi sự chấn thương các mô, các chấn thương này gây ra do hoạt động của ký sinh trùng; hoặc do kết quả của các phản ứng miễn dịch.

– Thức dậy thường xuyên vào buổi đêm có thể do gan đang cố gắng loại bỏ độc tố.

– Bệnh thiếu máu. Một số loại ký sinh trùng thích bám vào để làm chảy máu niêm mạc ruột non và hút chất dinh dưỡng. Nhiều ký sinh trùng có thể gây ra thiếu máu trầm trọng cho cơ thể.

– Bồn chồn lo lắng: Các ký sinh trùng ly giải các sản phẩm thải bỏ và các chất độc vào trong máu cơ thể. Trong nhiễm trùng nghiêm trọng hoặc mạn tính, các độc tố này có thể kích thích hệ thần kinh trung ương, dẫn đến ngủ không ngon giấc, căng thẳng thần kinh và trạng thái lo lắng.

– Bệnh nhân sẽ gặp các tình trạng như tiêu chảy, kích thích ruột, chướng bụng, đầy hơi.

Hình ảnh ấu trùng giun lươn

3. Khi nào cần xét nghiệm ký sinh trùng trong máu?

Đối với các ký sinh trùng lạc chủ như bệnh gạo heo ở não, mắt, ở dưới da (cysticercosis), bệnh áp xe ngoài da do giun Gnathostoma spinigerum, bệnh Toxocara canis ở mắt, não, bệnh nhiễm giun lươn, bệnh áp xe gan do amip (Entamoeba histolytica) hoặc do sán lá lớn ở gan (Fasciola hepatica), những loại ký sinh trùng này đều đi qua mô cơ thể, theo máu đến các cơ quan nên tạo ra kháng thể IgM và IgG đặc hiệu. Vì vậy, các bác sĩ thường dùng phương pháp ELISA để xác định bệnh nhân có tiếp xúc với các loại ký sinh trùng này hay không?

Ngoài ra còn phải theo dõi công thức máu để xem bạch cầu toán tính có gia tăng hay không (> 5% hoặc trị số tuyệt đối trên 300/mm3) cũng là yếu tố để phối hợp chẩn đoán người bệnh có mắc bệnh ký sinh trùng hay không.

 Xét nghiệm ký sinh trùng là phương pháp xét nghiệm nhanh, ít xâm lấn và có thể tầm soát nhiều loại ký sinh trùng lạc chủ, và chỉ cần thiết khi bác sĩ nghi ngờ bệnh nhân có ký sinh trùng lạc chủ trong cơ thể. Thử máu (ELISA) không thể tìm các ký sinh trùng đặc hiệu của người tại đường ruột như: giun đũa, giun móc, giun tóc, giun kim, sán lá ruột, sán lá phổi, sán dải cá, sán dải heo, sán dải bò,… Để xác định các ký sinh trùng này thì phải dùng phương pháp soi phân trực tiếp.
4. Trước khi đi làm xét nghiệm ký sinh trùng có cần nhịn ăn không?
Rất nhiều người băn khoăn về câu hỏi này trước khi đi xét nghiệm ký sinh trùng. Trên thực tế, các xét nghiệm máu tầm soát ký sinh trùng thường không cần thiết phải nhịn đói để lấy máu. Chúng ta có thể thử máu vào bất cứ lúc nào thấy thuận tiện, không nhất thiết là sáng hay chiều. Tuy nhiên, nếu khi xét nghiệm ký sinh trùng, bạn kết hợp thêm khám bệnh thì bạn nên đi buổi sáng và nhịn ăn sáng để gặp bác sĩ khám và chỉ định xét nghiệm cho mỗi người.
5. Bệnh phẩm thường được lấy mang đi xét nghiệm?
Thông thường mẫu bệnh phẩm được lấy từ nơi ký sinh trùng cư trú hay từ những sản phẩm đào thải.
Những mẫu bệnh phẩm để xét nghiệm ký sinh trùng gồm có:
– Máu có thể tìm ký sinh trùng sốt rét, trùng roi, giun chỉ hoặc chẩn đoán miễn dịch.
– Phân để tìm các loại trứng giun sán, đơn bảo, ấu trùng giun lươn.
– Tủy xương để tìm ký sinh trùng sốt rét lúc cần thiết.
– Mô: Một số ký sinh trùng sống trong mô như ấu trùng giun xoắn, ấu trùng sán dây lợn, các vi nấm.
– Những loại dịch và chất thải khác như mủ vết thương, đờm, dịch ngoáy họng, dịch âm đạo, dịch màng bụng, dịch niệu đạo, dịch màng phổi, dịch rửa phế quản, dịch não tủy, chất nôn để tìm các loại đơn bào, vi nấm gây nên bệnh.
– Những bệnh phẩm có tế bào sừng như vảy da, lông tóc, móng tìm những vi nấm gây bệnh.
– Những mẫu vật để tìm ký sinh trùng: Ngoài chẩn đoán xác định bệnh ký sinh trùng ở người còn cần tìm ký sinh trùng ở vật chủ trung gian, môi trường ngoại cảnh,... Những mẫu vật có thể là vật chủ trung gian như cua, tôm, cá; sinh vật trung gian như ruồi, nhặng, thực vật thủy sinh; rau; nước; đất,...
6. Các kĩ thuật xét nghiệm:
– Thực hiện xét nghiệm trực tiếp để tìm ký sinh trùng trường thành, ấu trùng, trứng hoặc đoạn ADN của ký sinh trùng.
– Kĩ thuật soi tươi với nước muối sinh lý hay KOH tùy từng loại bệnh phẩm
– Kĩ thuật nhuộm soi: Nhuộm sống với xanh methylen hoặc với đỏ trung tính 1/10000 để xem cấu tạo của đơn bào. Nhuộm chết từ đơn giản tới phức tạp: nhuộm lugol - nhuộm Gram - nhuộm Giêm Sa - Hematoxilin Fe - nhuộm HE - nhuộm P.A.S.
– Kỹ thuật nuôi cất để chẩn đoán các vi nấm
– Kỹ thuật khuếch đại gen PCR
– Thực hiện xét nghiệm gián tiếp dựa vào phản ứng đặc hiệu giữa kháng nguyên như các chất được ký sinh trùng tiết ra, ký sinh trùng và kháng thể nên được gọi là chẩn đoán miễn dịch học.
– Xét nghiệm gián tiếp được dùng đối với trường hợp khó hoặc không thể tìm trực tiếp ký sinh trùng.
– Phản ứng ngưng liên kết hồng cầu (hesmagglutination test).
– Phản ứng miễn dịch huỳnh quang (immunofluorescence).
– Phản ứng miễn dịch điện li (immunoelectrophoresis).
– Phản ứng miễn dịch men (ELISA).​
7. Những biện pháp ngăn ngừa bệnh ký sinh trùng:
– Rửa tay thật sạch bằng xà phòng vì hầu hết các bệnh do ký sinh trùng gây ra đều lây lan qua tay.
– Rửa trái cây, hoa quả và rau xanh sạch sẽ trước khi ăn.
– Không được lấy miệng cắn móng tay hoặc cắn đầu bút và những vật không vệ sinh khác.
– Nấu chín cá và thịt trước khi ăn
– Nên uống nước lọc tinh khiết, uống nước đã đun sôi.
– Tránh tiếp xúc gần gũi với vật nuôi, vệ sinh thường xuyên cho vật nuôi, không để chúng nằm trên ghế sofa, giường hoặc liếm lên mặt.
– Vứt bỏ các thảm cũ lâu ngày
Chăm sóc và vệ sinh cơ thể sạch sẽ, ăn chín uống sôi, hạn chế ăn các đồ ăn tươi sống,… nhằm phòng ngừa các bệnh ký sinh trùng có hại cho cơ thể giúp bạn và gia đình luôn khỏe mạnh và hạnh phúc.

xem chi tiết

Giun móc chó, mèo có khả năng gây bệnh cho người

Thông thường, người bị nhiễm giun móc Ancylostoma duodenale qua cả đường tiêu hóa và đường da; riêng giun mỏ Necator americanus chủ yếu chỉ lây nhiễm qua đường da, rất hiếm thấy lây nhiễm qua đường tiêu hóa. Ngoài hai loại giun móc và giun mỏ thường gặp này, con người cũng có thể bị nhiễm các loại giun móc Ancylostoma ký sinh ở chó, mèo do thường xuyên tiếp xúc với động vật nuôi gần gũi với người làm ảnh hưởng đến sức khỏe.

Giun móc Ancylostoma duodenale

Giun móc chó, mèo có tên khoa học là Ancylostoma caninum, Ancylostoma braziliense, Uncinaria stenocephala là những loại giun móc sống ký sinh ở trong ruột chó, mèo; ngoài ra có thể sống ký sinh ở khỉ và các loại động vật ăn thịt khác như mèo rừng, hổ, báo, cầy giông,... Ở ký chủ bình thường là các loại động vật, loại giun móc có chu kỳ phát triển giống như loại giun móc Ancylostoma duodenale, giun mỏ Necator americanus ký sinh và gây bệnh ở người. Trong điều kiện con người tiếp xúc với phân chó, mèo, các động vật khác hoặc môi trường bị ô nhiễm có mang mầm bệnh thì ấu trùng của các loại giun móc này có thể xâm nhập lạc chủ sang người nhưng ấu trùng giun không có khả năng đi sâu vào trong cơ thể mà chỉ bò quanh quẩn ở mô dưới da, chúng tồn tại ở đó trong nhiều tuần lễ gây nên hội chứng ấu trùng di chuyển dưới da (visceral larva migrans).

Các loại ấu trùng giun móc chó, mèo gây bệnh cho người

Giun móc Ancylostoma caninum được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1859. Giun trưởng thành sống ký sinh ở ruột non của vật chủ chính là chó, mèo, hổ,... Loại giun này phân bố ở khắp nơi trên thế giới và cũng rất phổ biến tại Việt Nam. Giun trưởng thành có miệng rộng với 3 đôi răng khỏe có thể ngoạm vào thành ruột. Trứng giun và ấu trùng giun giống như các loại giun móc khác.

Giun móc Ancylostoma braziliense được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1910. Đây là loại giun móc nhỏ nhất, cũng ký sinh ở ruột non của vật chủ chính là chó, mèo, mèo rừng, hổ, báo, cầy giông,... Loại giun móc này cũng phân bố ở nhiều nơi trên thế giới như Nhật Bản, Ấn Độ, Malaysia, Tây Phi, Mỹ La Tinh,... Ở Việt Nam, theo một số nhà khoa học chúng hiện diện phổ biến ở nhiều nơi. Giun trưởng thành có miệng nhỏ với 2 đôi răng lớn ở phía ngoài, đôi răng nhỏ ở phía trong. Trứng giun và ấu trùng giun của loại giun móc này rất giống với các loại giun móc khác nên khó phân biệt.

Ấu trùng các loại giun móc nói trên khi xâm nhập vào người sẽ gây nên hội chứng ấu trùng di chuyển dưới da ở người.

Nguyên nhân gây bệnh và triệu chứng bệnh lý

Các loại giun móc Ancylostoma caninum và Ancylostoma braziliense thường gặp ở vùng nhiệt đới. Người bị nhiễm mầm bệnh thường do tiếp xúc với đất, cát ở ngoại cảnh của môi trường sống bị ô nhiễm phân chó, mèo có ấu trùng giai đoạn lây nhiễm được (larva filariform). Ấu trùng giun chui qua da, thường ở vùng da tay, da chân. Do lạc chủ ký sinh thông thường nên ấu trùng giun không có men phân hủy thành mạch máu của người bệnh nên chúng không thể xâm nhập vào máu để đi chu du khắp cơ thể như các loại ấu trùng giun ký sinh ở người, vì vậy chúng phải di chuyển ở mô dưới da. Bệnh thường gặp ở những người làm vườn, trẻ em chơi nghịch đất cát, người đi chơi ngồi ở các bãi biển,... Triệu chứng bệnh lý thường thấy tại chỗ ấu trùng giun xâm nhập ở những vùng da để hở dễ tiếp xúc với đất, cát như bàn tay, cánh tay, chân, đầu gối, mông,... như có vết sẩn đỏ, ngứa, thành mọng nước và sau từ vài giờ hoặc 2 đến 3 ngày sẽ phát triển ra vùng da chung quanh thành một hay nhiều đường ngoằn ngoèo, gồ cao, rất ngứa, kéo dài với tốc độ từ vài milimét đến vài centimét mỗi ngày biểu hiện dấu hiệu đoạn đường ấu trùng đã di chuyển. Có thể có các bóng nước nhỏ dọc theo đường hầm ấu trùng di chuyển, bị thâm nhiễm bạch cầu và bạch cầu ái toan. Do gãi ngứa nên bệnh nhân có thể bị nhiễm trùng bội nhiễm, sinh mủ,... Ấu trùng giun có thể tồn tại nhiều tuần, có khi kéo dài hàng tháng. Trong một số các trường hợp, ấu trùng giun có khả năng thoát ra thành mạch máu, lên phổi gây hội chứng Loeffler biểu hiện bằng các triệu chứng lâm sàng giống như lao; bệnh nhân ho khan, đau ngực, bạch cầu ái toan tăng cao có thể tới 40% hoặc hơn; chụp phim Xquang tim phổi có hình ảnh thâm nhiễm giống lao nhưng hình ảnh này tự biến mất đi sau từ 1 đến 2 tuần mà không cần điều trị gì. Cơ thể có thể có những phản ứng với ấu trùng giun móc tùy thuộc vào số lượng ấu trùng giun bị nhiễm nhiều hay ít và sự đáp ứng của từng cơ thể con người.

Chẩn đoán, điều trị và phòng bệnh

Chẩn đoán xác định bệnh thường căn cứ vào triệu chứng lâm sàng tại chỗ và dấu hiệu dị ứng toàn thân. Sinh thiết da cho thấy những u hạt chứa nhiều tế bào bạch cầu đa nhân ái toan, có thể gặp được ấu trùng nằm giữa u hạt. Xét nghiện bạch cầu đa nhân ái toan trong máu có thể tăng nhưng không đều.

Điều trị bệnh có thể dùng các loại thuốc chống giun như albendazole, flubendazole, thiabendazole. Thông thường sử dụng thuốc thiabendazol với liều lượng 25mg/kg cân nặng mỗi ngày, dùng trong 2 đến 3 ngày và nên kết hợp với các thuốc chống dị ứng. Có thể điều trị tại chỗ bằng phương pháp đông lạnh ấu trùng với khí nén freon (cryofluorane) hoặc bằng thuốc mỡ có chứa lindane 1%, kem hexachlorocyclohexan (HCH) thoa lên đường hầm ấu trùng di chuyển.

Phòng bệnh hiệu quả nhất là không nên tiếp xúc với đất, cát bị nhiễm bẩn phân chó, mèo,... Khi làm vườn tiếp xúc với đất, cát phải có dụng cụ, phương tiện bảo vệ. Không cho trẻ em chơi nghịch đất, cát; đi chân đất hoặc ngồi bệt dưới đất, cát. Nếu có điều kiện, định kỳ nên điều trị tẩy giun cho chó, mèo nuôi ở trong nhà để hạn chế nguy cơ lây nhiễm.

Trong cuộc sống hàng ngày cùng một môi trường, con người và các loại động vật nuôi như chó, mèo,... có điều kiện và nhiều cơ hội truyền cho nhau những mầm bệnh ít nhiều đã thích nghi đối với cơ thể, trong đó có giun móc của chó, mèo. Khi ấu trùng giun móc chó, mèo xâm nhập vào cơ thể sẽ gây nên hội chứng ấu trùng di chuyển, nếu không để ý thì khó phát hiện và xử trí điều trị kịp thời, phù hợp. Vì vậy việc phòng bệnh là vấn đề cần được cộng đồng người dân quan tâm để chủ động phòng ngừa.

xem chi tiết

Nhiễm sán và cách phòng ngừa

Bạn Trần Thủy My, phường Phương Nam, TP.Uông Bí, hỏi: “Tôi rất thích ăn rau sống. Dạo gần đây tôi thấy cơ thể mệt mỏi, da ngứa ngáy. Nhờ bác sĩ tư vấn giúp liệu tôi có bị nhiễm sán không? Triệu chứng của nhiễm sán là như thế nào? Xin cảm ơn”. Bác sĩ Lương Xuân Kiên, Trưởng Khoa Các bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Đa khoa tỉnh, tư vấn giúp bạn.

1. Xin bác sĩ cho biết triệu chứng nào ở người là dấu hiệu của nhiễm sán?

Ở nước ta thường xuất hiện bệnh nhân nhiễm sán, chủ yếu là sán lá (sán lá gan lớn, sán lá gan nhỏ, sán lá ruột); sán dây (sán dải bò, sán dải heo,...) và sán máng. Triệu chứng của nhiễm sán khá kín đáo, ít biểu hiện rõ ràng và dễ nhầm lẫn với các bệnh khác. Mỗi loại sán khác nhau, người nhiễm có biểu hiện khác nhau.

Cụ thể: Khi nhiễm sán lá, người bệnh thường đau bụng âm ỉ không rõ vị trí, đau hạ sườn phải, đau nhẹ hoặc đau dữ dội; rối loạn tiêu hóa, ỉa chảy, phân nát, chán ăn. Khoảng 20 - 30% bệnh nhân có biểu hiện các nốt sẩn trên da, gặp chủ yếu ở đùi, mông, lưng với cảm giác ngứa, bứt rứt, khó chịu.

Còn nhiễm sán dây, người bệnh thường không có triệu chứng. Một số trường hợp có thể có đau bụng, ăn không ngon, sụt cân, ngứa da..., xuất hiện đốt sán bò ra hậu môn. Một số trường hợp xuất hiện các vệt lạ trên da do ấu trùng sán dây ký sinh ở da, cơ. Một số trường hợp, ấu trùng sán dây còn ký sinh ở niêm mạc, mắt, não...

Kén sán heo

Còn khi nhiễm ấu trùng sán máng (lây cho người qua da khi tắm nước sông, hồ có nước nhiễm ấu trùng sán máng), trong vài giờ sau khi ấu trùng sán máng chui vào da, bệnh nhân bị ngứa dữ dội, da phù nề nổi mẩn đỏ, sẩn. Sau 1 tuần đỡ ngứa và có thể viêm da, da trầy xước.

2. Nguyên nhân nào gây nhiễm ký sinh trùng sán, thưa bác sĩ?

Ăn thức ăn nhiễm ký sinh trùng sán chưa nấu chín; sử dụng nước nhiễm ký sinh trùng không được đun sôi; ăn các loại trái cây và rau bị nhiễm ký sinh trùng sán và không rửa sạch,... là nguyên nhân chủ yếu gây nhiễm sán ở người. Tuy nhiên, nhiễm sán còn rơi vào trường hợp người làm vườn đi chân đất tiếp xúc với đất bị ô nhiễm; tiếp xúc với phân người và động vật; thiếu vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường,...

Đốt sán dải bò

3. Làm sao để đẩy hết ký sinh trùng sán khỏi cơ thể, thưa bác sĩ?

Sán là những sinh vật ký sinh trong cơ thể vật chủ để sinh tồn. Nhiễm sán khiến bạn gặp nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Khi trú ngụ bên trong cơ thể, sán sẽ giành lấy dinh dưỡng của cơ thể, dần dần bạn có thể bị giảm cân, căng thẳng cùng nhiều vấn đề sức khỏe khác; thậm chí còn gây tử vong. Khi một người trong gia đình bị nhiễm ký sinh trùng giun sán mà không được điều trị, sau một thời gian nó có thể lây nhiễm cho các thành viên khác trong gia đình và những người xung quanh.

Bởi vậy, bạn nên tẩy giun, sán theo định kỳ 6 tháng/lần. Khi cơ thể có dấu hiệu nhiễm sán, bạn nên đến các cơ sở y tế để khám, làm xét nghiệm chẩn đoán bệnh. Việc xét nghiệm cũng giúp tìm chính xác loại sán bị nhiễm để có phương pháp điều trị kịp thời.

Nếu bạn bị nhiễm ký sinh trùng giun sán, tùy theo nhiễm loại sán gì và sán ký sinh ở cơ quan nào mà bác sĩ sẽ quyết định cho bệnh nhân điều trị nội trú tại bệnh viện, hoặc có thể kê đơn thuốc cho bạn về nhà uống thuốc và hẹn bạn tái khám để xét nghiệm lại. Tuy nhiên, một số trường hợp đặc biệt phải dùng tới phương pháp phẫu thuật để xử lý.

Để phòng nhiễm sán, mọi người nên rửa tay sạch trước khi ăn và sau khi vệ sinh. Cần vệ sinh nơi ở, đồ dùng cá nhân như: Thay ga trải giường thường xuyên; lau, khử trùng giầy, dép, sàn nhà. Ăn chín, uống nước đun sôi để nguội. Thức ăn đậy kín không để ruồi, nhặng đậu vào. Không để rác thải bừa bãi. Không đi chân đất hoặc bò lê dính đất nhằm tránh ấu trùng giun móc chui qua da. Rửa trái cây và rau trước khi ăn. Đi đại tiện vào hố xí, trẻ nhỏ đi vào bô. Hạn chế tiếp xúc với chó, mèo,...

xem chi tiết

Ngứa nhiều chỉ nghĩ là viêm da không ngờ bị nhiễm sán chó mèo

Da nổi mẩn ngứa, mụn nhỏ, bầm tím… triệu chứng giống hệt các bệnh da liễu, nhưng khi đi khám nhiều người đã rất bất ngờ khi bác sĩ kết luận bị nhiễm sán chó mèo. Đây là một loại ký sinh trùng nguy hiểm với cơ thể.

Ấu trùng giun đũa chó di chuyển trong mắt

Triệu chứng dể nhầm với bệnh da liễu

Chị Trần Thị Lan Anh (ở Hưng Yên) cho biết, chị bị ngứa hơn một năm nay và suốt thời gian đó đã đi điều trị tại nhiều viện mà không đỡ. Chị đã uống hết loạt thuốc này đến thuốc khác, rồi tìm đến cả thuốc lá tắm, tình trạng ngứa của chị không thuyên giảm. Những cơn ngứa cứ hành hạ chị mỗi ngày. Nhiều khi chị ngứa đến phát cáu, gãi tới chảy máu mới thôi. Sau khi vào Viện Sốt rét Ký sinh trùng Côn trùng Trung ương, các bác sĩ thăm khám, làm xét nghiệm đã kết luận chị bị nhiễm bệnh giun đũa chó mèo. Biết được kết quả, chị Lan Anh đã rất bất ngờ.

BS.Nguyễn Thu Trang, Phòng khám Đa khoa Medlatec TP.HCM cho biết, đã ghi nhận nhiều trường hợp đến khám trong tình trạng ngứa nhiều nơi trong cơ thể, ở tay và chân xuất hiện nhiều vết đỏ như nổi mề đay. Sau khi khám và cho xét nghiệm máu đã xác định bệnh nhân bị giun đũa chó ( hay còn gọi là sán chó) mà trước đó bệnh nhân đã đi điều trị bệnh về da liễu mãi không đỡ.

Mới đây, bệnh nhân nam (35 tuổi, quận 12, TP.HCM) thấy mẩn ngứa gan bàn tay, da căng sần, thường xuất hiện vào buổi tối, không thấy nổi mụn nước đã vào khám. Lúc đầu anh cũng chỉ nghĩ mình bị viêm da thông thường. Nhưng những cơn ngứa ngày càng nặng, nhận thấy những bất thường anh đã lấy máu xét nghiệm. Kết quả cho thấy kháng thể anti Toxocara IgG dương tính bằng xét nghiệm ELISA. Dựa vào những triệu chứng trên và kết quả xét nghiệm, các bác sĩ đã tìm ra nguyên nhân gây nên tình trạng ngứa của anh là do nhiễm giun đũa chó. Sau đó, bệnh nhân đến phòng khám và được bác sĩ kê đơn điều trị giun đũa chó. Sau điều trị, tình trạng ngứa đã giảm rõ rệt.

Viêm da do nhiễm giun sán

Theo BS.Nguyễn Thu Trang, khi cơ thể khi nhiễm giun đũa chó mèo, người bệnh có những biểu hiện như: Ngứa, nổi mẩn; đau đầu, đau bụng, khó tiêu; đau nhức mỏi, tê bì; sốt, thở khò khè. Người bệnh có thể kèm một hoặc các triệu chứng sau: Gan to, viêm phổi, đau bụng mạn tính, rối loạn thần kinh khu trú, tổn thương ở mắt, rối loạn thị lực, viêm mắt, tổn thương võng mạc.

Vì triệu chứng như da nổi mẩn ngứa, mụn nhỏ, bầm tím,… giống với các bệnh da liễu khác, nhất là vào những ngày thời tiết hanh khô, ngày lạnh hiện tượng ngứa da gặp nhiều hơn. Điều này khiến nhiều người chỉ nghĩ khi bị ngứa ngáy, nổi mẩn là cho rằng bị viêm da. Bởi vậy, khi xuất hiện những bất thường đó, người dân nên đến cơ sở y tế kiểm tra, từ đó bác sĩ sẽ đưa lời khuyên và phương án điều trị chính xác. Giai đoạn đầu nhiễm giun đũa chó rất khó phát hiện, chỉ khi có các biến chứng, tổn thương, viêm nhiễm một cơ quan nào đó trên cơ thể và xét nghiệm máu mới biết được.

GS.TS Nguyễn Văn Đề, nguyên Trưởng bộ môn Ký Sinh Trùng (Đại học Y Hà Nội) cho rằng, giun đũa chó có tên khoa học là Toxocara spp, là loại ký sinh trùng hình ống dài giống như giun đũa ở người, nhưng nhỏ hơn. Không chỉ chó, mèo thả rông mà cả chó, mèo cảnh đã được tắm rửa sạch sẽ cũng không loại trừ các loại ký sinh trùng gây bệnh.

Bình thường, một số loại giun sán có vật chủ chính là một số loại động vật, không ký sinh ở người. Nhưng trong quá trình sinh hoạt, các loại giun sán này có thể nhiễm vào cơ thể người qua đường ăn uống hoặc chui qua da vào cơ thể. Trẻ em là đối tượng dễ bị mắc nhất do tiếp xúc với đất hoặc trẻ hay ngậm, mút tay, đồ chơi, ôm ấp chó, mèo,…

Không chỉ nuôi chó, mèo mới mắc

Theo GS.TS Nguyễn Văn Đề, bệnh giun đũa chó mèo có thể gây nhiều biến chứng cho người bệnh. Thường giun đũa hoặc trứng giun đũa hiện diện trong phân chó, dính trên lông, khi được vuốt ve, trứng giun theo lông chó bám vào tay người qua đường ăn uống xuyên qua thành ruột, vào máu và đi khắp cơ thể.

Nếu không được phát hiện sớm, ký sinh trùng giun sẽ tự nhân lên, xâm nhập sâu vào các cơ quan nội tạng. Tùy vào vị trí trú ngụ mà chúng có thể gây bệnh khác nhau. Đặc biệt, ấu trùng có thể đến định vị ở những cơ quan hiểm yếu như hệ thần kinh trung ương, mắt và gây bệnh nguy hiểm như động kinh, viêm não – màng não, liệt, lác, mù mắt,… thậm chí dẫn đến tử vong cho người mắc bệnh khi không điều trị kịp thời.

Bệnh giun đũa chó mèo không lây từ người sang người nên biện pháp phòng bệnh là chủ yếu. BS.Nguyễn Thu Trang khuyến cáo, để phòng tránh bệnh mọi người cần phòng ngừa bằng các cách sau:

- Hàng tuần dọn dẹp sạch sẽ nơi chó, mèo nằm.

- Phân chó, mèo phải được chôn lấp hay bỏ vào túi và vứt bỏ vào thùng rác.

- Không cho trẻ chơi đùa nơi có chó, mèo thải phân.

- Rửa tay với xà phòng sau khi chơi đùa với chó, mèo, sau khi nghịch đất cát và trước khi ăn uống.

- Định kỳ tẩy giun cho chó, mèo.

Các chuyên gia cũng khuyến cáo, bệnh do giun đũa chó, mèo sẽ khó phát hiện nếu chỉ khám đơn thuần. Khi phát hiện các triệu chứng, như: Nổi ban, mẩn ngứa vài ngày không tìm thấy nguyên nhân, kèm theo sốt nhẹ hay đau mỏi, tê bì chân tay,… người bệnh cần làm xét nghiệm ELISA máu để phát hiện nhiễm ấu trùng giun đũa chó, mèo. Khi phát hiện nhiễm ấu trùng giun đũa chó mèo, người bệnh phải được điều trị đúng, đủ liều và phải đúng chuyên khoa thì bệnh mới khỏi. Thị trường hiện có nhiều loại thuốc có hiệu quả với giun đũa chó, mèo nhưng tuyệt đối mọi người không nên tự mua thuốc điều trị để tránh những biến chứng không đáng có.

xem chi tiết

Biến dạng mặt và ngứa toàn thân do nhiễm ký sinh trùng

Đáng nói không chỉ bệnh nhân mà ngay cả bác sĩ cũng ít khi nghĩ tới nguyên nhân gây bệnh là do ký sinh trùng.

Biến dạng mặt và ngứa toàn thân
Chị L.T.H., 29 tuổi, TP Vinh, Nghệ An, cách đây một năm khi đang có thai ở tháng thứ 4 thì xuất hiện mẩn ngứa liên tục khắp người cho đến khi sinh con thì hết. 10 tháng sau chị H ngứa lại với mức độ nặng hơn, lúc đầu ở mặt, sau đó toàn thân. Ngứa làm mặt chị H biến dạng, bị phù nhiều, bôi các thuốc chống ngứa đều không giảm.
Dù dùng thuốc nhưng các nốt dị ứng, phù mặt, nổi mẩn ngứa ngày càng nhiều hơn. Chị đi khám tại Bệnh viện Bạch Mai chẩn đoán hồng ban đa dạng, dùng thuốc chống dị ứng có đỡ, nhưng sau đó tái phát như cũ.
Chị tiếp tục đi khám tại Bệnh viện Da liễu TW và được chẩn đoán chàm đồng xu. Sau đó chị H có qua một bệnh viện khác khám, nhưng được khẳng định không phải do ký sinh trùng.

Chị L.T.H. với phần da bị tổn thương trước khi điều trị nhiễm ký sinh trùng

Uống thuốc không đỡ, cuối cùng chị tìm đến GS.TS Nguyễn Văn Đề, nguyên trưởng bộ môn ký sinh trùng Trường ĐH Y Hà Nội, để xét nghiệm máu ELISA chẩn đoán ký sinh trùng.
Kết quả, chị bị nhiễm giun đũa chó hay còn gọi là sán chó, giun lươn ruột và giun đầu gai và được kê thuốc điều trị đặc hiệu ba loại giun này, không dùng thuốc chống dị ứng nữa. Kết quả sau điều trị một tháng, chị hết ngứa, hết phù, hết các nốt ở da và trở lại bình thường.
Tương tự, ông Nguyễn Văn H, 55 tuổi (Quảng Nam), bị mẩn ngứa, nổi mề đay hơn 30 năm, điều trị khắp nơi không khỏi. Cuối cùng khi xét nghiệm ký sinh trùng ông cũng bị giun đũa chó (sán chó), sán lá gan, giun đầu gai và giun lươn ruột.
GS.TS Nguyễn Văn Đề cho biết nhiều người khổ sở vì căn bệnh dị ứng được kết luận là viêm da cơ địa, không điều trị khỏi hành hạ cả chục năm trời, thậm chí hơn 30 năm như ông H.
Thực tế, nhiễm ký sinh trùng chiếm một tỉ lệ rất lớn trong cộng đồng gây nên nhiều bệnh cảnh phức tạp, biểu hiện rất đa dạng nhưng chưa được quan tâm đúng mức. Không chỉ người dân không biết đến bệnh mà ngay cả các bác sĩ cũng dễ bị bỏ sót.
Bệnh dị ứng biểu hiện ra bên ngoài bằng các nốt mẩn ngứa, mề đay, chàm,... Bệnh có thể do cơ địa hoặc ngoại lai.
Trong nhóm ngoại lai, nguyên nhân có thể do hóa chất, phấn hoa hay ký sinh trùng. Nhiễm bất kỳ loại ký sinh trùng nào cũng có thể gây bệnh lý này. Khi ký sinh trùng, mà chủ yếu là giun sán, ký sinh trong cơ thể, chúng di chuyển trong máu, dưới da, niêm mạc, gan, phổi, não, tủy sống, cơ,... gây rất nhiều triệu chứng khác nhau, trong đó có mẩn ngứa, mề đay.
Biểu hiện ngoài da còn là may mắn.
GS.TS Nguyễn Văn Đề nhấn mạnh người có biểu hiện dị ứng ngoài da, thậm chí hình giun, sán ra bên ngoài nhìn tuy sợ nhưng không đáng ngại bằng biểu hiện thầm lặng bên trong.
Bởi thấy biểu hiện ngoài da, người bệnh đi khám và được điều trị kịp thời, trong khi đó có nhiều người giun sán biểu hiện rất phức tạp, bị chẩn đoán nhầm viêm ruột, loét dạ dày tá tràng, tràn dịch màng phổi, tràn dịch màng bụng, viêm thận, lao,...
Thực tế, các loại ký sinh trùng gây các bệnh lý khác nguy hiểm hơn trong cơ thể. Chẳng hạn, bệnh sán chó (giun đũa chó) ngoài gây dị ứng còn tạo ổ chứa ấu trùng giun với các tổ chức viêm ở nhiều phủ tạng như: gan, phổi, mắt, não và nhiều tạng phủ khác (dễ nhầm với các khối u di căn).
Ấu trùng sán lợn nếu ký sinh ở não gây động kinh, co giật, liệt, nói ngọng, rối loạn ý thức, có những cơn nhức đầu dữ dội. Ở mắt gây chèn ép sau nhãn cầu như tăng nhãn áp, giảm thị lực, song thị. Tại cơ vân: xuất hiện những nang dưới da kích thước từ 0,5 - 2cm, di động ở cơ bắp tay, chân, liên sườn, cơ ngực, lưng,...
Giun lươn ruột ký sinh trong ruột non và tá tràng, có thể chui vào niêm mạc ruột gây tổn thương niêm mạc ruột, tá tràng, làm rối loạn tiêu hóa hoặc gây tình trạng viêm ruột mạn tính, có thể gây viêm tá tràng hoặc gây lỵ. Nếu không điều trị kịp thời có thể gây nguy hiểm, dẫn đến tử vong, đặc biệt giun lươn có khả năng đẻ thêm ngay trong cơ thể.
Giun đầu gai cư trú ở nhiều nơi: ở thần kinh trung ương gây viêm tủy rễ thần kinh (hay gặp nhất), viêm não - tủy - rễ thần kinh, viêm não - màng não,...; ở da và mô mềm gây đau, sưng phồng, ngứa, ban đỏ; ở phổi gây ho, đau ngực, khó thở, ho ra máu,... Đặc biệt giun đầu gai thường tạo các khối u di chuyển. Giun lươn não gây viêm màng não tăng bạch cầu ái toan, trường hợp nặng gây đau đầu dữ dội và có thể hôn mê.
Khối u do ký sinh trùng gây dưới da dễ nhầm với các bệnh da liễu, vì vậy, nếu có biểu hiện ngứa da, điều trị da liễu không khỏi thì nên đi khám chuyên khoa ký sinh trùng và làm các xét nghiệm cần thiết.
Để tránh những biến chứng nguy hiểm và phòng chống bệnh do ký sinh trùng cần ăn chín, uống chín, vệ sinh môi trường sạch sẽ: sử dụng hố xí hợp vệ sinh, không phóng uế bừa bãi ra môi trường, quản lý tốt phân, nước, rác,...; không dùng phân tươi hoặc chưa ủ kỹ để bón cây; không để chó lợn gà ăn phân và thải ra môi trường; vệ sinh cá nhân: đi giày dép, mang găng tay, đi ủng,... khi tiếp xúc với đất, rau.

xem chi tiết

Triệu chứng nhiễm ký sinh trùng dễ nhầm với bệnh da liễu

Da nổi mẩn ngứa, mụn nhỏ, bầm tím,… triệu chứng giống hệt các bệnh da liễu, nhưng khi đi khám nhiều người đã rất bất ngờ khi bác sĩ kết luận bị giun sán chó, mèo. Đây là một loại ký sinh trùng nguy hiểm với cơ thể người. 

Mẩn ngứa do nhiễm giun đũa chó

Triệu chứng dễ nhầm với bệnh da liễu
Chị Trần Thị Lan Anh (ở Hưng Yên) cho biết, chị bị ngứa hơn một năm nay và suốt thời gian đó đã đi điều trị tại nhiều bệnh viện mà không đỡ. Chị đã uống hết loạt thuốc này đến thuốc khác, rồi tìm đến cả thuốc lá tắm, tình trạng ngứa của chị không thuyên giảm. Những cơn ngứa cứ hành hạ chị mỗi ngày. Nhiều khi chị ngứa đến phát cáu, gãi tới chảy máu mới thôi. Sau khi vào Viện Sốt rét Ký sinh trùng Trung ương, các bác sĩ thăm khám, làm xét nghiệm đã kết luận chị bị nhiễm bệnh giun đũa chó mèo. Biết được kết quả, chị Lan Anh đã rất bất ngờ.
BS Nguyễn Ngọc Ánh, Phòng khám chuyên khoa ký sinh trùng tại thành phố Hồ Chí Minh cho biết, đã ghi nhận nhiều trường hợp đến khám trong tình trạng ngứa nhiều nơi trong cơ thể, ở tay và chân xuất hiện nhiều vết đỏ như nổi mề đay. Sau khi khám và cho xét nghiệm máu đã xác định bệnh nhân bị giun đũa chó mà trước đó bệnh nhân đã đi điều trị bệnh về da liễu mãi không đỡ.
Mới đây, bệnh nhân nam (35 tuổi, quận 12, TP Hồ Chí Minh) thấy mẩn ngứa gan bàn tay, da căng sần, thường xuất hiện vào buổi tối, không thấy nổi mụn nước đã vào khám. Lúc đầu anh cũng chỉ nghĩ mình bị viêm da thông thường. Nhưng những cơn ngứa ngày càng nặng, nhận thấy những bất thường anh đã lấy máu xét nghiệm. Kết quả cho thấy Toxocara spp (giun đũa chó) dương tính bằng xét nghiệm ELISA. Dựa vào những triệu chứng trên và kết quả xét nghiệm, các bác sĩ đã tìm ra nguyên nhân gây nên tình trạng ngứa của anh là do nhiễm giun đũa chó. Sau đó, bệnh nhân đến phòng khám và được bác sĩ kê đơn điều trị giun đũa chó. Sau điều trị, tình trạng ngứa đã giảm rõ rệt.
Theo BS Nguyễn Ngọc Ánh, khi cơ thể khi nhiễm giun đũa chó hoặc mèo, người bệnh có những biểu hiện như: Ngứa, nổi mẩn; đau đầu, đau bụng, khó tiêu; đau nhức mỏi, tê bì; sốt, thở khò khè. Người bệnh có thể kèm một hoặc các triệu chứng sau: Gan to, viêm phổi, đau bụng mạn tính, rối loạn thần kinh khu trú, tổn thương ở mắt, rối loạn thị lực, viêm mắt, tổn thương võng mạc.

Ấu trùng giun sán di chuyển trong mắt

Vì triệu chứng như da nổi mẩn ngứa, mụn nhỏ, bầm tím,… giống với các bệnh da liễu khác, nhất là vào những ngày thời tiết hanh khô, ngày lạnh hiện tượng ngứa da gặp nhiều hơn. Điều này khiến nhiều người chỉ nghĩ khi bị ngứa ngáy, nổi mẩn là cho rằng bị viêm da. Bởi vậy, khi xuất hiện những bất thường đó, người dân nên đến cơ sở y tế kiểm tra, từ đó bác sĩ sẽ đưa lời khuyên và phương án điều trị chính xác. Giai đoạn đầu nhiễm giun đũa chó rất khó phát hiện, chỉ khi có các biến chứng, tổn thương, viêm nhiễm một cơ quan nào đó trên cơ thể và xét nghiệm máu mới biết được.
GS.TS Nguyễn Văn Đề, nguyên Trưởng bộ môn Ký sinh trùng (Đại học Y Hà Nội) cho rằng, giun đũa chó có tên khoa học là Toxocara spp, là loại ký sinh trùng hình ống dài giống như giun đũa ở người, nhưng nhỏ hơn. Không chỉ chó, mèo thả rông mà cả chó, mèo cảnh đã được tắm rửa sạch sẽ cũng không loại trừ các loại ký sinh trùng gây bệnh.
Bình thường, một số loại giun sán có vật chủ chính là một số loại động vật, không ký sinh ở người. Nhưng trong quá trình sinh hoạt, các loại giun sán này có thể nhiễm vào cơ thể người qua đường ăn uống hoặc chui qua da vào cơ thể. Trẻ em là đối tượng dễ bị mắc nhất do tiếp xúc với đất hoặc trẻ hay ngậm, mút tay, đồ chơi, ôm ấp chó hoặc mèo,…
Theo GS.TS Nguyễn Văn Đề, bệnh giun đũa chó mèo có thể gây nhiều biến chứng cho người bệnh. Thường giun đũa hoặc trứng giun đũa hiện diện trong phân chó, dính trên lông, khi được vuốt ve, trứng giun theo lông chó bám vào tay người qua đường ăn uống xuyên qua thành ruột, vào máu và đi khắp cơ thể.
Nếu không được phát hiện sớm, ký sinh trùng giun sẽ tự nhân lên, xâm nhập sâu vào các cơ quan nội tạng. Tùy vào vị trí trú ngụ mà chúng có thể gây bệnh khác nhau. Đặc biệt, ấu trùng có thể đến định vị ở những cơ quan hiểm yếu như hệ thần kinh trung ương, mắt và gây bệnh nguy hiểm như động kinh, viêm não – màng não, liệt, lác, mù mắt,… thậm chí dẫn đến tử vong cho người mắc bệnh khi không điều trị kịp thời.
Bệnh giun đũa chó mèo không lây từ người sang người nên biện pháp phòng bệnh là chủ yếu. BS Nguyễn Ngọc Ánh khuyến cáo, để phòng tránh bệnh mọi người cần phòng ngừa bằng các cách sau:
- Hàng tuần dọn dẹp sạch sẽ nơi chó, mèo nằm.
- Phân chó, mèo phải được chôn lấp hay bỏ vào túi và vứt bỏ vào thùng rác.
- Không cho trẻ chơi đùa nơi có chó, mèo thải phân.
- Rửa tay với xà phòng sau khi chơi đùa với chó mèo, sau khi nghịch đất cát và trước khi ăn uống.
- Định kỳ tẩy giun cho chó, mèo.
Các chuyên gia cũng khuyến cáo, bệnh do giun đũa chó mèo sẽ khó phát hiện nếu chỉ khám đơn thuần. Khi phát hiện các triệu chứng, như: Nổi ban, mẩn ngứa vài ngày không tìm thấy nguyên nhân, kèm theo sốt nhẹ hay đau mỏi, tê bì chân tay,… người bệnh cần làm xét nghiệm Elisa máu để phát hiện nhiễm ấu trùng giun đũa chó mèo. Khi phát hiện nhiễm ấu trùng giun đũa chó mèo, người bệnh phải được điều trị đúng, đủ liều và phải đúng chuyên khoa thì bệnh mới khỏi. Thị trường hiện có nhiều loại thuốc có hiệu quả với giun đũa chó mèo nhưng tuyệt đối mọi người không nên tự mua thuốc điều trị để tránh những biến chứng không đáng có.

xem chi tiết

Bệnh sán dây, ấu trùng sán lợn có nguy hiểm không?

Bệnh sán dây, ấu trùng sán lợn thường lành tính. Tuy nhiên, người nhiễm sán sẽ gặp nguy hiểm nếu ấu trùng sán lợn tấn công vào não và mắt.

Ăn các loại thịt nhiễm sán có khả năng cao bị nhiễm sán lợn

Nhiễm sán lợn nguy hiểm đến mức nào?

Theo các bác sĩ Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương, việc mắc sán dây, ấu trùng sán lợn liên quan đến tập quán ăn uống, ăn phải thịt lợn sống hay chưa chín có chứa các nang sán (lợn gạo), ăn thịt lợn chưa nấu chín.

Bệnh ấu trùng sán lợn là khi người ăn phải trứng sán dây lợn nhiễm trong thức ăn. Sau khi ăn hay nuốt phải trứng sán, trứng vào dạ dày, nở ra ấu trùng. Ấu trùng đến ruột non, xuyên qua thành ống tiêu hóa vào máu và di chuyển đến ký sinh tại các cơ vân, não, mắt,…

Ấu trùng sán theo máu đến các cơ, mắt hay não của người và sẽ hóa nang. Tùy thuộc vào vị trí ký sinh của nang sán mà có những biểu hiện khác nhau. Nếu nang sán nằm trong cơ sẽ thấy có những u nhỏ, chắc, kích thước khoảng 1 - 2 cm, di động dễ, không ngứa, không đau, nằm ở vị trí cơ vân, không ở trên đường đi của hạch bạch huyết. Nếu nang sán nằm trong não, người bệnh có thể bị động kinh, liệt tay, chân hay liệt nửa người, nói ngọng, rối loạn trí nhớ hoặc đau đầu dữ dội. Nếu nang sán nằm trong mắt có thể gây tăng nhãn áp, giảm thị lực hoặc mù.

Trường hợp bệnh sán trưởng thành ở ruột, khi đến dạ dày, ấu trùng sán sẽ thoát nang và bám dính vào ruột non rồi phát triển thành sán dây trưởng thành.

Sán dây lợn trưởng thành phát triển dần bằng cách nảy chồi, sinh đốt mới từ cổ, tạo ra hàng nghìn đốt sán mới, mỗi đốt có khoảng 50.000 trứng, kéo dài chiều dài của sán trưởng thành lên tới 2-12 m, chúng ký sinh trong ruột non nhiều năm.

Bệnh sán dây lợn trưởng thành thường không biểu hiện rõ rệt. Người bệnh thường xuyên có cảm giác khó chịu, bứt rứt, có những đốt sán tự rụng theo phân ra ngoài (đốt sán là những đoạn nhỏ, dẹt, trắng ngà như xơ mít, đầu sán phẳng), một số trường hợp phát hiện thấy có trứng sán trong phân.

Do nhiễm sán thường không có dấu hiệu, triệu chứng điển hình, không sốt,…nên người bệnh không đi khám và điều trị, để nhiễm sán dài ngày và hậu quả là suy giảm thể lực, rối loạn tiêu hoá, lâu năm trở nên gầy mòn.

Hình ấu trùng sán gạo heo làm tổ trong não người

Phòng và điều trị bệnh sán dây, ấu trùng sán lợn thế nào?

Bệnh sán dây, ấu trùng sán lợn gặp ở nhiều nơi trên thế giới, người mắc bệnh thường liên quan đến tập quán ăn uống, ăn thịt lợn chưa nấu chín. Ở Việt Nam, bệnh xuất hiện ở tất cả các vùng miền, các tỉnh, thành phố.

Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cho biết, theo số liệu báo cáo của các cơ sở điều trị, đến nay có ít nhất 55 tỉnh, thành phố có trường hợp bệnh sán dây, ấu trùng sán lợn.

Các bác sĩ đưa ra lời khuyên, nếu nghi ngờ mình và người thân có thể bị mắc sán dây, ấu trùng sán lợn, hãy đến Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương, Viện Sốt rét ký sinh trùng côn trùng Trung ương và các phòng khám chuyên khoa để được tư vấn và làm các xét nghiệm cần thiết.

Để biết xem có phải mắc bệnh sán dây, ấu trùng sán lợn hay không, cần dựa vào các biểu hiện triệu chứng bệnh như: Đi ngoài ra đốt sán, rối loạn tiêu hóa, đau bụng kéo dài,…và các xét nghiệm.

Việc chẩn đoán hiện tại có đang mắc bệnh ấu trùng sán lợn hay không cần dựa vào nhiều yếu tố vì xét nghiệm ELISA kháng thể dương tính có thể do đã bị nhiễm bệnh trước đó. Vì vậy, việc chẩn đoán chính xác nguồn lây truyền, đường lây cần có các điều tra, đánh giá dịch tễ cẩn thận, rõ ràng, chính xác đảm bảo khách quan dựa trên các bằng chứng khoa học.

Cũng theo Cục Y tế dự phòng, khi không may mắc bệnh sán dây, ấu trùng sán lợn, người bệnh không nên quá lo lắng, vì bệnh được điều trị khỏi bằng các thuốc Praziquantel, Niclosamide và Albendazole. Người nhiễm sán trưởng thành chỉ cần uống thuốc 1 ngày là khỏi. Với người nhiễm ấu trùng sán thì cần điều trị dài ngày hơn, thường 2 tuần nhưng có thể kéo dài 4 - 5 đợt, mỗi đợt 21 ngày.

Tuy nhiên, phác đồ điều trị sán lợn chỉ áp dụng từ bệnh viện tuyến huyện trở lên, do đó người dân không tự ý mua thuốc về dùng. Người bệnh cũng không nên điều trị bằng Đông y, thuốc nam hoặc các thuốc cổ điển, vì dễ gây biến chứng nguy hiểm.

Để chủ động phòng bệnh sán dây lợn và ấu trùng sán lợn, Cục Y tế dự phòng khuyến cáo người dân: Thực hiện ăn chín, uống chín, ăn các thức ăn đã được nấu chín kỹ, chế biến hợp vệ sinh. Thông thường, ấu trùng sán lợn sẽ chết khi được đun nấu ở nhiệt độ 75 độ C trong vòng 5 phút hoặc đun sôi trong vòng 2 phút.

Không sử dụng thịt lợn ốm để chế biến thực phẩm. Không ăn thịt lợn tái, chưa nấu chín, nem chua sống, (nguy cơ nhiễm sán dây trưởng thành), rau sống không đảm bảo vệ sinh (nguy cơ mắc bệnh ấu trùng sán lợn). Quản lý phân tươi, nhất là ở những vùng có người nhiễm sán dây lợn trưởng thành. Sử dụng hố xí hợp vệ sinh. Không nuôi lợn thả rông.

Người có sán trưởng thành trong ruột phải được điều trị, không phóng uế bừa bãi.

xem chi tiết