Bệnh cảnh do ấu trùng hoặc giun đầu gai non (Gnasthostoma spinigerum) di
chuyển dưới da và trong cơ quan nội tạng. Gây nên tình trạng ngứa da nổi mẩn
khu trú hoặc toàn thân, là một thách thức đối với các bác sĩ trong việc trị
nguyên nhân ngứa da.
Tác nhân gây bệnh giun Đầu gai ở người
Giun Đầu gai trưởng thành sống trong các bướu ở vách bao tử động
vật ăn thịt sống ( chó, mèo, chồn, chim,…) giun đực dài từ 11 - 25mm, giun cái
dài 25 – 54mm, thân mình hơi cong, bao phủ bởi các gai cuticule ở nữa trước,
đầu phình có 4 – 8 hàng móc; trứng hình oval, vỏ lấm tấm, một cực có nút trong
suốt. Giun Đầu gai đẻ
trứng ở vách bao tử, trứng theo phân ra ngoài.
 |
| Ấu trùng giun Đầu gai di chuyển dưới da |
Phần đầu con giun Đầu gai có miệng và các gai giúp chúng tạo
đường hầm di chuyển dưới da
Trong môi trường nước, ấu trùng thực quản hình ụ phình, có
bao chui ra và được lăng quăng đỏ Cyclops sp. Nuốt. Trong cơ thể giáp xác này,
ầu trùng thành ấu trùng giai đoạn II, có đầu phình và 4 hàng móc. Khi lăng
quăng đỏ Cyslops sp. Bị cá, ếch, lươn hay rắn nuốt, ấu trùng giai đoạn II phát
triển thành ấu trùng giai đoạn III ở cơ bắp của các động vật này.
Khi chó, mèo, chồn, chim ăn các ký chủ trung gian II kể
trên, ấu trùng giun sẽ chui vào vách bao tử và phát triển thành giun trưởng
thành trong vòng 6 tháng.
Nếu người ăn cá, rắn, lươn, ếch,… nấu chưa chín, ấu trùng giai
đoạn III sẽ chui vào vách bao tử và đi lang thang khắp nơi trong cơ thể: da,
gan, phổi, não, mắt,...
Ký sinh trùng Giun Đầu gai có thể phát triển đến giun
non nhưng không trưởng thành được. Đến đâu, giun Đầu gai lại gây viêm, apxe,
hoại tử, xuất huyết đến đó,…Tình trạng này có thể kéo dài đến 17 năm.
Dịch tễ học bệnh Giun Đầu gai
Giun Đầu gai thường gặp ở Đông Nam Á, Trung Quốc, Nhật,
Philippin, Indonesia,… Người nhiễm Giun
Đầu gai thường là do ăn cá sống hoặc nấu chưa kỹ. Ở miền Nam Việt
Nam, cần chú ý đến các món ăn đặc sản: Cá hồi, cứ ngừ sống, cá lóc nướng trui
và mắm thái.
Bệnh cảnh lâm sàng khi nhiễm bệnh Giun Đầu gai
Trong cơ thể người khi giun từ vách bao tử lên gan, bệnh
nhân buồn nôn, đau thượng vị và hạ sườn phải, sốt. Sau đó, triệu chứng tùy
thuộc vào cơ quan giun đang di chuyển: gan (gan to, đau, sốt), xoang bụng (
bướu giả viêm ), mắt (viêm mống mắt, viêm nàng bồ đào, xuất huyết nặng, hoại tử
dọc theo đường đi của giun), da ( cục u di động dưới da, viêm, phù da, đường
hầm dưới da, đường hầm dưới da có thâm nhiễm bạch cầu, bạch cầu toan tính,…).
Bệnh giun Đầu gai có
thể kéo dài nhiều năm, có những lúc lắng dịu, có những lúc bộc phát.
 |
| Giun Đầu gai gây tổn thương mẩn ngứa da cục bộ |
Ấu trùng giun Đầu gai di chuyển dưới da
Chẩn đoán bệnh Giun Đầu gai
- Xét nghiệm máu bằng phương pháp Elisa chẩn đoán bệnh.
- Xét nghiệm công thức máu bạch cầu trong máu tăng đến 100.000/mm3, trong khi bạch cầu toan tính chiếm 50 – 80%.
- Chuẩn đoán dựa trên các yếu tố dịch tễ, nguy cơ như; khi
bệnh nhận sống trong vùng nội dịch, có các biểu hiện lâm sàng kể trên, nhất là
viêm da kém chứng tăng cao bạch cầu toan tình trong máu.
- Chẩn đoán xác định khi bắt được ấu trùng hoặc giun non từ
sang thương ( da, niêm mạc mắt,…).
- Phản ứng nội bì với kháng nguyên Gnasthostoma cho kết quả
tin cậy được.
Điều trị bệnh Giun Đầu gai ở đâu?
Tại phòng khám ký sinh trùng Ánh Nga TP. HCM, bệnh Giun Đầu gai
được điều trị bao gồm Albendazole đường uống 15 đến 21 ngày. Có thể thay thế Ivermectin liều duy nhất, 0,2mg/kg lặp lại sau một tuần.
Trường hợp tái phát nên sử dụng dụng phác đồ phối hợp. Đôi
khi ngứa da cục bộ tại một vị trí da không có hiện tượng ấu trùng giun Đầu gai di chuyển, có thể
sử dụng thuốc kháng Histamine, đặc biệt là những trường hợp có tăng bạch cầu ái
toan.
Giun Đầu gai gây tổn thương mẩn ngứa da cục bộ
- Một phương pháp điều trị hiệu quả đó là gắp ấu trùng nếu
chúng xuất hiện trên da, hoặc niêm mạc.
Dự phòng bệnh giun Đầu gai như thế nào hiệu quả?
- Các loại cá, ếch nhái, rắn, lươn nên nấu chín khi ăn.
- Ở Việt Nam. Cẩn thận khi ăn món cá lóc nướng trui và mắm
thái.
- Cá ngừ, cá hồi sống nên để âm sâu - 400C
trước khi ăn.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét